İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) tarafından hazırlanan, ülkemizdeki startup ekosisteminin karşılaştığı güncel regülasyon sorunlarını derinlemesine inceleyen ve çözüm önerileri sunan "Startuplar ve Regülasyon: Türkiye Perspektifi" başlıklı rapor yayınladı. Rapor, ülkemizin inovasyon ve girişimcilik potansiyelini tam anlamıyla ortaya çıkarmak için düzenleyici ortamın nasıl iyileştirilebileceğine dair önemli bir yol haritası sunuyor.
Dijital dönüşümün hız kazandığı bu dönemde, ekonomik büyümenin ve yenilikçiliğin itici gücü olan startuplar, fikir aşamasından küresel pazarlara açılma sürecine kadar pek çok düzenlemeyle karşılaşıyor. Startuplar ve Regülasyon: Türkiye Perspektifi" başlıklı bu rapor, mevcut yasal çerçevenin startuplar üzerindeki etkilerini anlamak, karşılaşılan engelleri tespit etmek ve ekosistemin gelişimini hızlandıracak inovasyon dostu düzenleyici yaklaşımları belirlemek amacıyla hazırlandı.
Raporun hazırlık sürecinde kapsamlı bir araştırma yürütüldü. Yerel ve uluslararası akademik çalışmalar incelendi, startup kurucuları, yatırımcılar ve ekosistemin diğer kilit paydaşlarıyla birebir görüşmeler yapıldı ve geniş katılımlı çevrimiçi anketler aracılığıyla sahadan güncel veriler toplandı.
Rapordan Öne Çıkan Bulgular ve Zorluklar
Araştırma sonuçları, startupların kuruluş, operasyonel süreçler, yatırım alma, finansmana erişim, vergilendirme, teşvik mekanizmaları, lisanslama, fikri mülkiyet hakları ve iş hukuku gibi birçok kritik alanda regülasyonların etkisi altında olduğunu gösteriyor. Raporda, startupların büyümesini ve yenilikçi faaliyetlerini engelleyebilen başlıca zorluklar şöyle sıralanıyor:
- Ağır lisanslama ve mevzuata uyum süreçleri.
- Geleneksel yasal kuralların yeni teknolojilere ve iş modellerine adaptasyonundaki yavaşlık.
- Yasal düzenlemelerdeki belirsizlikler ve öngörülemezlik.
- Artan bürokratik yükler.
- Karmaşık ve sık değişen vergi mevzuatı (özellikle pay opsiyonları konusunda).
- Yatırım ve finansman süreçlerinde modern mekanizmaların (SAFE, C-note gibi) eksikliği, döviz kontrolleri ve Türk Ticaret Kanunu'nun yeterince esnek olmaması.
- İzin süreçlerindeki zorluklar, kurumlar arası koordinasyon eksikliği ve KVKK uyum yükümlülükleri.
- Teşvik başvuru süreçlerindeki karmaşıklık ve ıslak imza gibi gereklilikler.
- Esnek çalışma modellerinin yaygınlaşmasındaki ve yabancı yetenek istihdamındaki zorluklar.
İnovasyon Dostu Regülasyonlar İçin Çözüm Önerileri
Rapor, sadece sorunları ortaya koymakla kalmıyor, aynı zamanda Türkiye'nin startup ekosistemini uluslararası alanda daha rekabetçi kılacak çözüm önerileri ve modern düzenleyici yaklaşımlar sunuyor. Bu öneriler arasında:
- Startuplara özel teşvikler, bürokrasinin azaltılması, esneklik ve muafiyetler sağlanması.
- Yenilikçi fikirlerin güvenli bir ortamda test edilebileceği regülatif deneme alanları (sandbox) oluşturulması.
- Risk ve işletme büyüklüğüne göre kademeli düzenlemeler getirilmesi.
- Ekosistem paydaşlarıyla yakın işbirliği içinde istikrarlı, şeffaf ve öngörülebilir bir yasal çerçeve oluşturulması.
Raporda ayrıca, uluslararası iyi uygulamalardan yola çıkarak Türkiye'de hayata geçirilebilecek şu somut adımlara dikkat çekiliyor:
- Kapsamlı bir "Startup Mevzuatı" ve startuplara özel yasal statü tanınması.
- Regülatif Sandbox (Deneme Alanları) uygulamalarının yaygınlaştırılması.
- Girişimciler ve yetenekler için Elektronik Oturma İzni ve Startup Vizesi programlarının geliştirilmesi.
- Düzenleyici süreçlerde teknolojiden yararlanma (RegTech) ve denetim süreçlerini iyileştirme (SupTech).
- Kamuda dijital dönüşümün hızlandırılarak bürokrasinin azaltılması.
"Startuplar ve Regülasyon: Türkiye Perspektifi" raporuna ulaşmak için lütfen buraya tıklayınız.